O NAMA

JU Zahumlje je kulturna institucija osnovana 1898. godine. Ustanova sa tradicijom dugom 126 godina je za ponos ne samo Nikšića nego i cijele Crne Gore. Za ideju da se u Nikšiću osnuje pjevačko društvo pod imenom Zahumlje zaslužno je Pozorišno društvo, Društvo nikšićke čitaonice kao i nedjeljni list Nevesinje. Značajan doprinos osnivanju pjevačkog društva Zahumlje dao je i Niko Ivanković, po struci učitelj, ujedno i prvi predsjednik Zahumlja. Za sam početak rada Zahumlja od velikog značaja su i podaci koje možemo naći u nedjeljnom listu Nevesinje i Onogošt. Iako je Zahumlje osnovano kao pjevačko društvo, vrlo brzo po osnivanju u Zahumlju će početi sa radom i pozorišna sekcija.

1899

Važno je naglasiti kada govorimo o prvim aktivnostima društva, da su članovi Zahumlja nastupili prvi put krajem oktobra 1898. godine u kafani Vujice, gdje je ispjevana pjesma Oj junačka svjetla zoro. Takođe krajem 19. i početkom 20. vijeka uz pjevačko društvo zabilježeni su i nastupi pozorišne sekcije Zahumlja. Završetkom Prvog svjetskog rata, Zahumlje će obnoviti rad novembra 1924. godine. Između dva svjetska rata, takođe su zapaženi nastupi pjevačkog i pozorišnog društva. Od velikog značaja za dalji nesmetan rad Zahumlja, biće i izgradnja doma u periodu između 1928-1932. godine, čime će naša ustanova dodatno intenzivirati svoj rad i obogatiti kulturni sadržaj.

1898

Od pjevačkih društava sa kojima će Zahumlje ostvariti posebnu
saradnju, izdvajamo Pjevačko društvo Jedinstvo iz Kotora, čiji će gosti u par navrata biti i članovi našeg pjevačkog društva. Nakon Drugog svjetskog rata, doći će do značajnih promjena kada je u pitanju rad samog društva. Naime odlukom tadašnjih komunističkih vlasti, 1945. godine naziv pjevačkog društva Zahumlja biće promijenjen u Radoje Dakić. Krajem 1953. godine donijeta je odluka da se vrati prvobitni naziv za našu ustanovu. Godine 1946. osnovan je orkestar Zahumlja koji će nakon dvije godine prestati sa radom ali će se početkom 1950. godine osnovati vokalno-instrumentalna sekcija. Bogatstvo kulturnog sadržaja Zahumlja ogleda se kako je već navedeno u brojnim sekcijama koje su osnivane, tako 1956. godine pri Zahumlju počinje sa radom likovna sekcija. Godine 1975. sa radom počinje i folklorni ansambl Zahumlja. Sekcije Zahumlja imaće zapažene nastupe kako u Crnoj Gori, tako i širom Jugoslavije ali i izvan njenih granica. Naime osamdesetih godina prošlog vijeka sekcije Zahumlja nastupaće u gradovima SSSR-a, Austrije, Njemačke, Italije, Rumunije, Bugarske, Turske, Iraka. Početkom 1986. godine u sklopu folklornog ansambla Zahumlja, sa radom počinju i omladinske folklorne grupe koje će takođe imati zapažene nastupe. Dječji hor Zahumlja sa radom počinje 1988. godine. Par mjeseci nakon osnivanja dječjeg hora Zahumlja, u Nikšiću se organizuje i prvi festival Djeca pjevaju srcem. Značajno je pomenuti da će festival Djeca pjevaju srcem, 1995. godine postati crnogorski festival dječje pjesme, dok će 1997. godine prerasti u Jugoslovenski festival. Za uspješan rad tokom devedesetih godina prošlog vijeka, naša ustanova biće nagrađena 1998. godine, prijemom u Evropsku mrežu umjetničkih organizacija za djecu i omladinu. Zahumlje se takođe ističe i po organizaciji prvog festivala monodrame Crne Gore 1995. godine, koje će brzo prerasti u Jugoslovenski festival Pozorište jednog glumca. Od 1996. do 1997. godine u Zahumlju počinje sa radom Škola glume, na čijem čelu je bio poznati jugoslovenski i srpski glumac Bora Stjepanović. Tokom sedamdesetih, osamdesetih i devedesetih godina prošlog vijeka, Zahumlje će sa brojnim ustanovama uspostaviti saradnju, među kojima su i škola za osnovno muzičko obrazovanje Dara Čokorilo, Filozofski fakultet Nikšić, Klub vojske Jugoslavije, osnovne škole u Nikšiću, Centar za kulturu kao i Centar za informativnu djelatnost, KUD-om Stanko Dragojević, KUD-om Mirko Srzentić, Dječjim pozorištem iz Podgorice, KUD-om Abrašević iz Beograda i Kraljeva, muzičkom i pozorišnom akademijom sa Cetinja, Crnogorskim narodnim pozorištem iz Podgorice, Centrom za kulturu iz Vrbasa, Pjevačkim društvom Zlatiborska vila iz Užica.

1924

Godine 1924. „Zahumlje“ je ponovo počelo svoje aktivnosti i doživjelo renesansu, sa predsjednikom Gavrilom Cerovićem. Za izvanredne uspjehe postignute na mnogim koncertima i dramskim predstavama između dva rata „Zahumlje“ je pohvaljivano, nagrađivano i odlikovano.Da bi sagledala aktivnost Društva do Drugog svjetskog rata, neophodno je pomenuti njegova gostovanja.

Društvo je gostovalo na Cetinju, u Podgorici, Mostaru, Herceg- Novom, Kotoru, Danilovgradu, Boki Kotorskoj, Beranama-Andrijevici-Peći, a pored toga „Zahumlje“ je doprinijelo da Nikšić posjete društva iz drugih gradova.

Od 1928 do 1932. „Zahumlje“ je dobilo svoj društveni Dom u čijem su podizanju učestvovali kako članovi Društva tako i ljubitelji „Zahumlja“ iz cijele Crne Gore. Otvaranje Doma pružilo je Društvu mogućnost za intenzivniju djelatnost i okupljanje novih članova, tako da je u periodu između dva rata pristupio veliki broj mladih, obdarenih članova, mahom radnika, studenata i učenika.

Rad „Zahumlja“ prekida Drugi svjetski rat, članovi Društva našli su se u prvim borbenim redovima, a devetnaest njih su na bojnoj liniji ili kao žrtve fašističkog terora izgubili život. Mnoge javne ustanove i ulice u Nikšiću u svojim nazivima čuvaju sjećanje na ove ličnosti.

1948

U Nikšiću je u prvim poslijeratnim godinama od članova Centralne kulturno-umjetničke grupe CASNO-a i nekoliko partizanskih grupa formirano Sindikalno kulturno-umjetničko društvo „Radoje Dakić“ pod čijim je okriljem radila dramska sekcija. Svojim radom ona je izborila značajno mjesto u kulturnom djelovanju na teritoriji nikšićkog sreza u toku prvih godina po oslobođenju, što se naročito pokazalo na prvoj smotri kulturno-umjetničkih društava Crne Gore, održanoj 1948. godine na Cetinju, kada je osvojeno prvo mjesto sa komadom „Mašenjka“, a na saveznoj smotri u Beogradu, osvojeno je drugo mjesto. Još veći uspjeh sekcija je zabilježila na Festivalu sindikalnih društva i grupa u Beogradu, gdje je sa komadom Mire Puc „Vatra i pepeo“ osvojila prvo mjesto. Godine 1955, KUD „Radoje Dakić“ je promijenilo naziv u „Zahumlje“, a iz kontinuiranog pozorišnog života koji se odvijao u „Zahumlju“ rodila se ideja o osnivanju Narodnog pozorišta u Nikšiću 1949. godine.

Dramska sekcija „Zahumlje“ u preko 120 godina dugoj istoriji ove Ustanove je jedan od najznačajnijih stvaralačkih segmenata i Ansambl koji je stvorio izuzetan umjetnički renome koji ova institucija danas uživa na balkanskim prostorima. Dobitnik je najznačajnijih crnogorskih i jugoslovenskih pozorišnih priznanja, budući da je to pozorišni ansambl iz Crne Gore koji je, kao višestruki pobjednik na crnogorskim festivalima, najviše puta učestvovao na Saveznim pozorišnim Festivalima, najprije na Hvaru, a potom u Trebinju. Pozorišni ansambl „Zahumlje“ je rasadnik iz kojega su izrasla najznačajnija imena jugoslovenske pozorišne scene. Svoje prve pozorišne korake u „Zahumlju“ počeli su Petar Banićević, Miloš Jeknić, Veljko Mandić, Drago Malović, Blagota Eraković, Mima Karadžić, Milan Karadžić, Goran Bulajić, i mnogi drugi. Pozorišni festival, je kroz različite forme u prethodnom periodu iniciran i više puta organizovan od strane ove institucije, dok je Dramska sekcija ove institucije bila i temelj za formiranje Dramskog studija Centra za kulturu Nikšić osnovanog 1980. godine, koji je radio kao poluprofesionalno pozorište i za jedanaest godina postojanja iznjedrio sedamnaest predstava.

Duži niz godina u okviru ove ustanove postoji Dječji i Omladinski dramski studio, koju su vodili i vode renomirani glumci i režiseri sa ovih prostora i šire, a to su Bora Stjepanović, Mara Radović, Petar Pejaković, Slaviša Grubiša, Marija Backović, Milivoje Lakić i Stevan Vuković. Škola glume u JU „Zahumlje“ iznjedrila je mnoge akademski obrazovane glumce, režisere i producente.

Poslije Drugog svjetskog rata obnavlja se mješoviti hor „Zahumlja“, čiji su horovođe bili renomirane ličnosti sa prostora bivše Jugoslavije, koji će biti učesnik brojnih festivala horskog pjevanja u bivšoj Jugoslaviji, a gostovao je u Italiji u nekoliko navrata i jedan je od glavnih činilaca i sudionika stvaranja izuzetnog ugleda kakav „Zahumlje“ danas uživa na brojnim jugoslovenskim prostorima, pa i šire.

Nakon skoro 25 godina prekida u radu, početkom 2010. godine, hor je započeo svoje aktivnosti po kojima je svojevremeno bio prepoznatljiv i na jugoslovenskim prostorima.

Danas ovaj ansambl, pod stručnim rukovodstvom profesora muzike Predraga Martinovića, na svom repertoaru ima kompozicije u više žanrova: repertoar na kome su narodne pjesme sa crnogorskih prostora, pjesme naroda i narodnosti bivše Jugoslavije, ruske pjesme, romske pjesme, kao i zabavni repertoar sa popularnim evergreen kompozicijama.

Hor se prvi u Crnoj Gori, a potom i više puta predstavio publici sa najljepšim pjesmama iz NOB-a širom zemlje i regiona: prvi ćelovečernji koncert održan je povodom Dana državnosti 13. jula 2014. godine na Sceni 213 u organizaciji Opštine Nikšić i JU „Zahumlje“, drugi u okviru izložbe „Između sjećanja i otpora“ u organizaciji Fakulteta likovnih umjetnosti – Cetinje pod pokroviteljstvom Ministarstva kulture Crne Gore, JU „Muzeji i galerije“ Nikšić i JU „Zahumlje“, a pored ostalih nastupa ovaj hor je 17. juna u Dolini heroja na Tjentištu uveličao Akademiju „Barjak časti i slobode“, kojom su Savez antifašista i boraca Narodnooslobodilačkog rata Bosne i Hercegovine, sa SUBNOR-om i antifašistima Crne Gore obilježili 75. godišnjicu Bitke na Sutjesci.

Hor je imao zapažen nastup u Zagrebu na 20. Lučindanskim susretima Crnogoraca Hrvatske. Hor „Zahumlja“ je učestvovao i na Međunarodnom festivalu u Ohridu u avgustu 2018. godine.

Za izuzetan kvalitet i visoki umjetnički nivo svojih programa, ovaj Ansambl je na domaćim i Međunarodnim festivalima folklora osvojio niz nagrada i priznanja (Poljska – Sosnovyec za najbolju koreografiju, Moliterno – Italija nagrada za najbolji kompletan umjetnički utisak, Eger-Mađarska za najbolji ansambl Festivala itd.).

Zahvaljujući izuzetnom kvalitetu i veoma visokom umjetničkom nivou svojih programa ovaj Ansambl je već godinama član CIOFF – a (Svjetske organizacije folklora i tradicionalnih umjetnosti).

Na zavidnom nivou je i saradnja koja je uspostavljena sa kulturno-umjetničkim društvima iz Crne Gore i regiona, ali i evropskim društvima, o čemu svjedoče i brojna vanfestivalska gostovanja.

Članovi folklornih ansambala su sa ponosom predstavljali ne samo „Zahumlje“, već i temeljne kulturne vrijednosti Nikšića i Crne Gore.

Današnja JU „Zahumlje“ je moderna institucija sa više od 400 članova, horskom sekcijom, omladinskim i dječjim dramskim studijom, folklornim ansamblima od dječijih do seniora i veterana, narodnim orkestrom i solistima.

U okviru ove institucije umjetnički život Nikšića, svojim radom i aktivnostima obogaćuje i Književni klub „Poenta poetika“ koji objavljuje i zbornik „Mozaik“ a koji na najbolji način reprezentuje rad mladih stvaralaca. U ovoj ustanovi je 1988. godine osnovan Dječji hor, čiji je umjetnički rukovodilac bio Rajko Kadović, koji je postao okosnica ćelokupnog kasnijeg rada za djecu i mnogih programskih sadržaja „Zahumlja“. Upravo iz ovog segmenta „Zahumlja“ , razvila se i ideja o osnivanju, organizaciji i održavanju prvog crnogorskog, a potom jugoslovenskog festivala dječje pjesme.

„Zahumlje“ je u saradnji sa NVO „Anagastum“ na početku bilo i organizator, a danas i jedan od partnera muzičke manifestacije „Nikšić gitar festival“.

U okviru „Zahumlja“ su aktuelna i dva izuzetno kvalitetna i zapažena festivala, Festival uličnih svirača i Boem fest, a ova institucija je i organizator popularne tribine „Kultopis“ koja je ugostila eminentna imena iz svijeta glume, književnosti, muzike, nauke itd.

Pored mnogobrojnih pohvala, nagrada i odlikovanja u svim sekcijama i segmentima rada „Zahumlje“ je 1968. godine Ukazom predsjednika SFRJ Josipa Broza Tita odlikovano Ordenom zasluga za narod sa srebrnim zracima, 1978. godine dobitnik je 18. septembarske nagrade, najvećeg priznanja grada Nikšića, 2018. najvećeg priznanja republičkog odbora SUBNOR-a i antifašista, Spomen medalje i 2018. Ordenom crnogorske zastave I stepena, povodom 120 godina postojanja.